11 listopada, w dniu obchodów Narodowego Święta Niepodległości członkowie grupy „Cyklista” działającej w ramach Stowarzyszenia „Nasz Grodziec” uczestniczyli w bardzo ciekawym wydarzeniu.

Rajd rowerowy „Powstańczym szlakiem”, bo o nim mowa, był zorganizowany przez Stowarzyszenie „Nasz Grodziec” oraz Instytut Śląski w Opolu. Cykliści w koszulkach z symbolem „Tobie Polsko” wyruszyli poznawać znane i mniej znane miejsca pamięci narodowej by zatrzymać się na chwilę nad mogiłami bohaterów, którzy o Polskość walczyli. Otrzymali piękną lekcję trudnej historii regionu w którym żyją.

Żyjemy w wolnej i niepodległej Polsce. Wszystkim tym, którzy o Nią walczyli jesteśmy winni pamięć.

Opis miejscowości na trasie Rajdu :

Grodziec – wieś gminna założona i zamieszkana przez Czechów w 1752 roku. Według spisu z 1910 roku liczyła 1792 mieszkańców, z których 19 mówiło językiem polskim, 94 niemieckim, a 1679 czeskim. Podczas plebiscytu za Polską głosowało 13 osób, za Niemcami 1239. Funkcjonowała tu bojówka KOOS (Kampforganisation Oberschlesien ‘Organizacja Bojowa Górny Śląsk’), przekształcona w SSOS (Selbstschutz Oberschlesien ‘Samoobrona Górnego Śląska’). Powstańcy zdobyli Grodziec 5 maja 1921 roku, musieli się jednak wycofać w myśl postanowień władz międzysojuszniczych.

Krasiejów – wieś gminna, w 1910 roku mieszkało w niej 1361 osób. Językiem polskim mówiły 1234 osoby, polskim i niemieckim 1 osoba, zaś tylko językiem niemieckim 116 osób. Podczas plebiscytu za Polską głosowały 433 osoby, za Niemcami 452. We wsi działało wiele organizacji polskich, m.in. Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska, Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, Kółko Rolnicze, Towarzystwo Polek, Koło Śpiewacze „Jutrzenka”. W III powstaniu śląskim utworzono tu kompanię (54 osoby z Krasiejowa, 2 z Krzyżowej Doliny i 8 z Antoniowa), która brała udział w wielu walkach przeciwko Niemcom.

We wsi znajduje się mogiła zbiorowa powstańców śląskich z Grupy Radzionków, cmentarz, ul. Brzeziny 6-8 (50° 40’ 10.3’’ N 18° 14’ 36.3’’ E)

Krzyżowa Dolina – wieś gminna, w 1910 roku zamieszkana przez 467 osób, z których 452 mówiły po polsku, zaś 15 po niemiecku. Podczas plebiscytu za Polską głosowało 228 uprawnionych do głosowania, za Niemcami 59. W Kronice szkolnej szkoły w Krzyżowej Dolinie można przeczytać, że z powodu propolskiej postawy mieszkańców wieś nie została przed 1945 rokiem zelektryfikowana. Elektryczność wprowadzono tu w 1951 roku.

Borycz – wieś gminna zamieszkana w 1910 roku przez 493 osoby, językiem polskim posługiwało się 479 osób, polskim i niemieckim 6 osób, zaś niemieckim 8. Podczas plebiscytu za Polską oddano 185 głosów, za Niemcami 92.

Raszowa – wieś gminna, według spisu z 1910 roku liczyła 655 mieszkańców, językiem polskim posługiwało się 635 osób, polskim i niemieckim 1 osoba, natomiast niemieckim 19 osób. Podczas plebiscytu za przynależnością do Polski głosowało 229 osób, za pozostaniem w Niemczech 207.

Nakło - wieś gminna, w 1910 roku liczyła 829 mieszkańców, z których 792 używało języka polskiego, a 37 niemieckiego. Podczas plebiscytu za Polską głosowały 349 osób, za Niemcami 134. We wsi działały organizacje polskie, m. in. Kółko Rolnicze.

Tarnów Opolski – wieś gminna zamieszkana w 1910 roku przez 1381 osób, z których językiem polskim posługiwało się 1163, 61 polskim i niemieckim, a 157 niemieckim. Podczas plebiscytu za Polską głosowały 532 osoby, za Niemcami 355. W Tarnowie Opolskim działały organizacje polskie, m. in. Kółko Rolnicze.

We wsi znajduje się tablica upamiętniająca nadanie Zakładom Wapienniczym Opolwap imienia Teodora Kulika, ul. Wapiennicza 7 (50° 34’ 12.3’’ N 18° 04’ 42.3’’ E), przywódcy powstańczego, działacza Polskiego Komitetu Plebiscytowego, obrońcy Katowic w 1939 roku.

Kosorowice – wieś gminna, w 1910 roku mieszkały w niej 573 osoby, językiem polskim mówiło 569 osób, niemieckim 3 osoby. Podczas plebiscytu za Polską głosowało 324 mieszkańców, za Niemcami 33.

We wsi znajduje się pomnik upamiętniający powstańca Karola Pawletę (50° 34’ 13.5’’ N 18° 02’ 37.4’’ E), ustawiony w miejscu jego śmierci 22 sierpnia 1920 roku, podczas II powstania śląskiego.

Kamień Śląski – wieś gminna, w 1910 roku liczyła 1360 mieszkańców, 1079 mówiło językiem polskim, 183 polskim i niemieckim, a 98 niemieckim. Podczas plebiscytu za Polską głosowało 493 uprawnionych do głosowania, za Niemcami 398. W wsi działały organizacje polskie, m. in. Towarzystwo Oświaty na Śląsku im. św. Jacka i TG „Sokół”. W III powstaniu śląskim był to rejon zaciętych walk, podczas których zginęło 5 mieszkańców.

We wsi znajduje się mogiła zbiorowa powstańców śląskich, ul. Klasztorna 2-4 (50° 32’ 30.4’’ N 18° 04’ 31.4’’ E)

Otmice – wieś gminna licząca w 1910 roku 443 mieszkańców, z których po polsku mówiło 402, a po niemiecku 41. Podczas plebiscytu za przynależnością do Polski oddano 140 głosów, za pozostaniem w Niemczech 120. W lutym 1921 roku powstało tu gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.

Izbicko – wieś gminna, w 1910 roku liczyła 961 mieszkańców, językiem polskim posługiwało się 781 osób, polskim i niemieckim 17, a niemieckim 162 osoby. Podczas plebiscytu za Polską głosowało 180 uprawnionych do głosowania, za Niemcami 343. We wsi od 1919 roku działało Towarzystwo Oświaty na Śląsku im. św. Jacka.

Grodzisko – wieś gminna zamieszkana w 1910 roku przez 687 osób, językiem polskim mówiło 679 osób, niemieckim 8. Podczas plebiscytu oddano 228 głosów za Polską, 126 za Niemcami.

Kadłub – wieś gminna, w 1910 roku mieszkały w niej 933 osoby, językiem polskim mówiło 910 osób, niemieckim 22 osoby. Podczas plebiscytu za Polską głosowało 330 mieszkańców, za Niemcami 273.

Spórok – wieś gminna licząca w 1910 roku 212 mieszkańców, z których językiem polskim posługiwało się 187, a niemieckim 25. Podczas plebiscytu za przynależnością do Polski opowiedziało się 64 osoby, za pozostaniem w Niemczech 59 osób.

Opis miejscowości opracował Krzysztof Kleszcz